Gościnnie na blogu PROCONTRACTS - umowa Franchisingowa - jak traktuje ją polskie prawo?

Powrót: Strona główna / Blog Franczyza

Umowa franchisingowa należy do tych umów, które ukształtowała praktyka obrotu handlowego Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, skąd następnie przeniesione zostały na grunt porządku prawnego wielu innych krajów, w tym także Polski.

Umowę franchisingu definiuje się jako kontrakt, na mocy którego organizator sieci (franchisingodawca) udziela drugiej stronie (franchisingobiorcy) zezwolenia na stosowanie określonej metody działalności gospodarczej (posługiwania się firmą, nazwą handlową, patentem, know-how) oraz zobowiązuje się do pomocy przy stosowaniu tej metody oraz do zapłaty wynagrodzenia[1]. Podobne ujęcie tej definicji, zawierała pierwsza prawna regulacja dotycząca umowy franchisingowej[2].

Składniki umowy tworzą tzw. pakiet franchisingowy, w którym najważniejszą rolę pełni know-how, czyli pakiet nieopatentowanych praktycznych wiadomości wynikających z doświadczeń franchisingodawcy, które są poufne, istotne i zidentyfikowane[3]. Umowa franchisingowa ułatwia budowanie sieci przedsiębiorstw w ramach systemu. Jest narzędziem do prowadzenia ekspansji gospodarczej i rozszerzania rynków zbytu, a także zwiększenia zdolności generowania zysków. Każda umowa może być indywidualnie kształtowana przez strony i zawierać szczególne postanowienia[4].

Umowa franchisingowa to kontrakt cywilno-prawny, który jest instrumentem prawnym realizującym ekonomiczne założenia franchisingu. Wykształciła się w efekcie praktyki obrotu prawno-gospodarczego, podobnie jak wzorce innych kontraktów. Z punktu widzenia prawa polskiego podstawą prawną zawierania tego rodzaju umów jest zasada swobody umów (art. 353[1] Kodeksu cywilnego). W umowie franchisingowej występują zazwyczaj dwie strony: dawca oraz biorca franchisingu często określane w literaturze również w inny sposób (franchisingobiorca, franchisingodawca, franczyzobiorca, franczyzodawca). Składniki umowy mogą być zróżnicowane w zależności od rodzaju franchisingu, który reguluje dana umowa[5]. Jednakże do essentialia negotii umowy należy zobowiązanie się jednego z podmiotów na rzecz drugiego do przekazania „recepty” na sukces gospodarczy, bazującej na własnym doświadczeniu, wiedzy lub sprawdzonych teoriach. W konsekwencji umowa ta jest szczególną formą oddania fragmentu przedsiębiorstwa podmiotowi trzeciemu do odpłatnego korzystania. Pozwala to franchisingobiorcy na odniesienie podobnych rezultatów ekonomiczno-finansowych.

Umowa franchisingowa należy do umów nienazwanych, kształtowanych przez wolę stron na podstawie ogólnych przepisów prawa cywilnego, ale i przez praktykę życia gospodarczego. Jest to umowa handlowa, obustronnie profesjonalna, konsensualna oraz kauzalna oparta w szczególności na wzajemnym zaufaniu stron[6]. Obejmuje również cechy umowy dwustronnie zobowiązującej wzajemnej oraz odpłatnej, na co wskazuje uiszczana przez franchisingobiorcę opłata franchisingowa[7].

Umowy franchisingowe stanowią podstawę prawną współdziałania franczyzobiorcy i franczyzodawcy. Mają zazwyczaj charakter kontraktów wzorcowych, wręcz formularzowych, co umożliwia realizację założeń, że poszczególne punkty sieci franchisingowej powinny być prowadzone według jednolitych zasad i reguł.

Umowa franchisingowa wykazuje podobieństwo do wielu innych umów cywilno-prawnych.  Największe z nich zauważa się przy zestawieniu jej z umowami z zakresu prawa własności intelektualnej, w szczególności do umowy licencji patentowej, umowy know-how oraz umowy licencji znaku towarowego[8]. Nie jest jednakże tożsama z żadną z nich, ani żadną inną.

Należy pamiętać, żeby od umowy odróżnić porozumienie franchisingowe, które ma szerszy zakres niż umowa franchisingowa i oznacza transakcje gospodarcze w ramach systemu franchisingowego dokonywane przez wszystkich uczestników sieci, w tym również zawieranie umów franchisingowych[9].

Przygotowała Ilona Przetacznik

 


[1] A. Koch, Umowa franchisingowa, Warszawa 1980, s. 57.

[2] Zob. Rozporządzenie Komisji EWG Nr 4087/88 z dnia 30 listopada 1988 r. o zastosowaniu art. 85 § 3 Traktatu rzymskiego do kategorii porozumień franchisingowych. Rozporządzenie to zostało w okresie późniejszym uchylone, jednakże obecne definicje bazują na wprowadzonym przez nie ujęciu.

[3] G. Miś, Regulacja franchisingu w kotekście dostosowania polskiego prawa do prawa Unii Europejskiej, [w:] B. Gnela, R. Szostak, Harmonizacja polskiego prawa gospodarczego z wymogami Unii Europejskiej, Kraków 2001, s. 214-215.

[4] Mojak J., Widło J., Polskie prawo kontraktowe, Warszawa 2005, 393-394.

[5] L. Czmut, Umowa franchisingowa, Prawo spółek nr 1/1998, s. 31; Por. A. Koch, J. Napierała (red.), Umowy w obrocie gospodarczym, Kraków 2006, s. 133-136.

[6] Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2009, s. 978.

[7] Por. wyrok SN z 7 marca 2007 r., I CSK 348/06.

[8] Szerzej: Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2009, s. 979-980.

[9] K. Kiljański, Porozumienia franchisingowe w świetle prawa konkurencji Wspólnoty Europejskiej, Przegląd Prawa Prywatnego nr 4/2000, s. 841.

 

Kalendarium

Pomysły na sprawdzony biznes.

Facebook